Xroniki narahatlıq və stressin bədəndə yaratdığı dəyişikliklər
- 2023.07.19 14:45
- 1087 Baxış
Hər birimiz zaman-zaman, məsələn, imtahan, iş müsahibəsi və ya görüşdən əvvəl kəskin narahatlıq hissləri yaşaya bilərik. Ürək döyüntünüz artır, tərləmə, başgicəllənmə, ürəkbulanma, zəiflik, qarın və döş qəfəsində ağrılar, ishal ola bilər.
Bu vəziyyət demək olar ki, bütün orqan və sistemlərin işinə mənfi təsir göstərir.
“Medicina” xəbər verir ki, bütün bunlar qorxu və narahatlıq hiss etdiyimiz zaman qana atılan stress hormonları, adrenalin və kortizolun təsirinin nəticəsidir. Ancaq vəziyyət düzələn kimi bütün bu fizioloji əlamətlər iz qoymadan yox olmalıdır.
Ancaq çox vaxt narahatlıq xroniki olur və həyat keyfiyyətini aşağı salaraq psixi və fiziki sağlamlığa mənfi təsir göstərməyə başlayır. Narahatlıq pozğunluqlarına hər yaşda rast gəlmək olar.
Narahatlıq pozğunluğunun bir neçə növü var:
• Bir insanın heç bir məntiqi səbəb olmadan daim yüksək narahatlıq vəziyyətində olması, daim həyəcan keçirməsi
• Bir insanın digər insanlarla hər hansı bir təmasda onların tərəfindən qınama və alçaldılmadan qorxur.
• Bəzi çətin vəziyyətlər və təcrübələr nəticəsində yaranan psixoloji travma ilə əlaqəli posttravmatik stress pozğunluğu - müharibə, təbii fəlakət, cinayətkar hücumu və s.
• Obsessif-kompulsiv pozğunluq, insanın əsas narahatlıq hisslərinin öhdəsindən gəlmək üçün müəyyən ritualları təkrar-təkrar yerinə yetirməsi (əlləri yumaq, qazın söndürüldüyünü yoxlamaq və s.) və narahatedici fikirlərlə mübarizə aparması.
• Panik ataklarla əlaqəli panik pozğunluğu - idarəolunmaz qorxunun qəfil hücumları və yaxınlaşan təhlükə hissi.
Narahatlıq pozğunluqlarının müxtəlif orqanlara təsiri:
Mərkəzi sinir sistemi - Qorxu və narahatlıq beynin müntəzəm olaraq stress hormonlarını qan dövranına buraxmasına səbəb olur. Bu başın sıxılması, miqren və gərginlik baş ağrılarına səbəb olur.
Ürək-damar sistemi - adrenalin və kortizol qan damarlarının daralmasına və ürəyə normal qan tədarükünün pozulmasına səbəb olur ki, bu da çarpıntılara və ürək ritminin pozulmasına, həmçinin döş sümüyünün arxasında ağrı hissinə gətirib çıxarır.
Bundan əlavə, xroniki narahatlıq beyin və daxili orqanlar arasında məlumat ötürən və ürəyin fəaliyyətini tənzimləyən vagus sinirinin funksiyasını pozur, həmçinin ürək döyüntüsünün dəyişkənliyini azaldır – bu bədənin stressin öhdəsindən gəlmək qabiliyyətini əks etdirən göstəricidir.
Günay Quluzadə
Ən Çox Oxunanlar
Yeni Xəbərlər
