Vitamin və mineralların ən təhlükəli düşmənləri - Nələrdir?
- 2020.04.29 11:20
- 3496 Baxış
Vitaminlər və mineralların iştirakı ilə hormonlar sintez olunur, yemək həzm olunur və hüceyrələr lazımi qidalanır.
Vitaminlər iki qrupa bölünür:
yağda həll olunan vitaminlər (A, D, E, K)
suda həll olunan vitaminlər (C, B, H, B9).
Vitamin çatışmazlığı və ya normadan çox olması problemlərə səbəb ola bilər. Vitaminlərin çoxu orqanizmdə istehsal olunmur.
Minerallar - dəmir, sink və ya kalium və digərləri - bədənin təbii komponentləridir. Orqanizmin təxminən 4% -ni təşkil edirlər.
Bəzi minerallar bədəndə kiçik dozalarda olur - bunlar mikroelementləridir.
Vitaminlər və minerallar mütəmadi olaraq qida ilə təmin edilməlidir.
Digər tərəfdən məhsulların tərkibindəki bəzi maddələr anti-qidadır, yəni faydalı maddələrin udulmasına və ya hərəkətinə mane olur və ya onların tez məhv edilməsini təmin edir.
Faydalı maddələrin "düşmənləri" nələrdir?
1. Saxlama şəraiti, emalı
Yeməyin saxlanması, daşınması və emalı zamanı qida maddələri itirə bilər. Bu xüsusilə işıq, temperatur və oksigen tədarükünə həssas olan vitaminlər üçün doğrudur.
2. Fitik turşusu
Bu, bitkilərdə böyümə üçün enerji verən fosfat tədarüküdür. Turşu əsasən aşağıdakı məhsullarda olur:
- qəhvəyi düyü
- taxıl
- qoz-fındıq
- paxlalı bitkilər (məsələn, noxud, lobya, soya).
Fitik turşusu kalsium, maqnezium, sink və dəmir kimi mineralları ” bağlayıb” “bloke dir” və beləliklə onların udulmasına mane olur.
Bu, belə məhsulları qəbul etməməlisiniz demək deyil. Əlbəttə ki, bu qidaları yeməlisiniz, çünki bunların tərkibində bir çox başqa qida (xüsusilə protein), həmçinin fol turşusu və B vitaminləri var.
Yaxşı olar ki, taxıl və paxlalı bitkilər bişirmədən əvvəl isladılsın- bu, taxılları artıq fitik turşusundan azad etməyə imkan verir.
Bundan əlavə, fitik turşusu antioksidan təsir göstərir və buna görə də xərçəngdən qorumağa qadirdir. Artıq dəmirin də qarşısını ala bilər.
3. Kafein
Dəmirin udulmasına mane olur və kalsium və maqneziumun xaric olmasını sürətləndirir. Bundan əlavə, qəhvə və çayın çox qəbulu B1 vitamininin azalmasına səbəb ola bilər. Buna görə, yeməkdən dərhal sonar kola, qəhvə , qara və yaşıl çaydan çəkinin.
4. Şəkər
Şəkər qəbul edildikdə, kalsium və xrom böyrəklər tərəfindən sıx şəkildə xaric olur. Bundan əlavə, B1 vitamininin udulması çox sürətlidir, lakin bu vitamin müntəzəm qəbul edilsə normadan kritik həddə çox olmamalıdır.
5. İspanaq və qırxbuğum
Hər iki bitki kalsiumun udulmasını pozur. Onları kalsium tərkibli qidalarla eyni vaxtda istifadə etməyin.
6. Kəpək
Bəzi faydalı təsirləri var, lakin onların çox tez-tez qəbulu kalsium və misin udma nisbətinin azalmasına səbəb olur. Dəmir də kəpəyin tez-tez istifadəsi ilə bədəndən xaric olunur.
7. Stress, alkoqol və siqaret
Vitamin və mineralların əsl düşmənləridir. Stress altında, C vitamini tələb olunan adrenalin meydana gəlir, nəticədə bu vitamin çatışmazlığı yaranır. Eyni şey B vitaminləri və E vitamini üçün də aiddir.
Alkoqoldan mütəmadi istifadə B1 və B6 vitaminlərinin udulmasına mane olur. Bədəndə C vitamini, sink, fol turşusu, kalsium, maqnezium yox olur.
Siqaret çəkənlərdə tez-tez C, B2, B6 və B12 vitaminlərinin, həmçinin fol turşusunun çatışmazlığı əlamətləri olur.
8. Dərman vasitələri
Bəziləri vitaminlərə olan ehtiyacı artırır. Doğuşa nəzarət həbləri qəbul edən qadınlar, orqanizmlərin də B2, B6, B9 və B12 vitaminlərinin kifayət qədər olduğuna əmin olmalıdırlar.
9. Risk kateqoriyaları
- Vegeterianlar və ya vegetarianlar həmişə mineral və vitaminlərin bolluğuna diqqət yetirməlidirlər. Əks təqdirdə çatışmazlıq əlamətləri qaçılmazdır.
- Eyni şey yeniyetmələrə və uşaqlara, yaşlılara və peşəkar idmançılara aiddir.
- Diabet xəstələri şəkər səviyyəsinin tənzimlənməsi üçün qanda vacib olan manqan və sink minerallarının tərkibini mütləq yoxlamalıdır. A, C və E vitaminləri xərçəng xəstələri üçün vacibdir. Sink və C vitamini bakterial infeksiyası olan insanlar üçündür.
- yeni doğuş edən anaların A, B1, B2, B6 və C vitaminləri, dəmir, yod, sink və kalsiumun miqdarı az ola bilər.
Unutmayın ki, düzgün və balanslı qidalanma, məhsulların düzgün birləşməsi - bədənin bütün lazımi qidaları əldə etməsi üçün açardır.
