Uşaqlarda ciddi xəstəliklərin inkişafının qarşısını almaq üçün illik profilaktik laboratoriya müayinəsinin aparılması tövsiyə olunur.
“Medicina” xəbər verir ki, pediatr və xəstələr üçün ən əlverişlisi bütün əsas ümumi klinik və xüsusi testləri özündə cəmləşdirən hərtərəfli təhlil açıqlanıb.
- Leykosit formulası + ESR ilə tam ümumi qan analizi
- Mikroskopla sidik analizi
- Koproqram
Bu təhlillər sağlamlıq vəziyyəti haqqında əsas məlumatları verir.
Orada qanda dəyişikliklər, iltihab, davam edən infeksiya, anemiya diaqnozu və uşaqlıq üçün hematoloji xəstəlikləri göstərə bilər. Sidik analizi sidik sisteminin vəziyyətini qiymətləndirmək üçün əsas üsuldur ki, bu da uşaqlıq dövrünə xas olan sidik yolu infeksiyalarını, böyrək xəstəliklərinin əlamətləri (lipoid nefroz, polikistik böyrək xəstəliyi və s.) təyin edir.
Koproqram həzm traktının aşağı hissələrinin və vəzilərinin vəziyyətini qiymətləndirmək üçün əsas üsul, qida və vitaminlərin, o cümlədən çölyak xəstəliyi (qlüten enteropatiyası) və kistik fibrozun udulmasının pozulması ilə müşayiət olunan xəstəliklərin diaqnostikasında ilk addımdır. Koproqram həmçinin iltihab (xroniki qastroenterit və ya kolit zamanı) və ya gizli qanaxma əlamətləri göstərə bilər.
Qaraciyər funksiyasını qiymətləndirmək və xəstəliklərin vaxtında aşkar edilməsi üçün qaraciyər fermentləri araşdırılır - ALAT, ASAT, bilirubin fraksiyaları, qələvi fosfataz və GGTP.
ALAT və ASAT - bu fermentlər bir çox toxuma və orqanlarda (ürək, skelet əzələləri, böyrəklər, beyin) olur, sonra qanda onların konsentrasiyasının dəyişməsi daha çox qaraciyər xəstəlikləri ilə əlaqələndirilir (daha çox ALAT)
Uşaqlarda qaraciyər fermentlərinin artması viral (hepatit A, B, C, Epstein-Bar virusu, sitomeqalovirus), zəhərli (dəmir intoksikasiyası, parasetamol və s.) və ya autoimmun hepatitin, çölyaki xəstəliyi, ülseratif kolit, və s. ola bilər.
Bilirubinin səviyyəsinin artması bir çox qaraciyər xəstəliklərində müşahidə edilə bilər, lakin bu markerin ən böyük dəyəri vəzilərin differensial diaqnostikasında və öd yollarının obstruksiyası diaqnozundadır. Qələvi fosfataza qaraciyər, sümük və bağırsaq hüceyrələrində olan bir fermentdir. Öd yollarının obstruksiyası, sümük xəstəlikləri (raxit) və sarkoidoz zamanı qələvi fosfatazanın səviyyəsi yüksəlir.
Serum kreatinin səviyyəsi böyrək funksiyasını qiymətləndirmək üçün ölçülür.
Uşağın qidalanma vəziyyətini qiymətləndirmək üçün zərdabda ümumi protein, qlükoza, dəmir və serum kalsiumu qiymətləndirilir.
Ümumi protein bədəndə zülal mübadiləsinin göstəricisidir.
Qlükoza karbohidrat mübadiləsinin göstəricisidir. Azalma qidalanma, qaraciyər və adrenal vəzlərin xəstəliklərini göstərə bilər. Qlükoza artımı diabetes mellitus, konjenital adrenal hiperplaziya, xroniki stress və s.zamanı olur.
Kalsium sümük toxumasının normal böyüməsi və minerallaşması, sinir impulslarının keçirilməsi və əzələlərin yığılması üçün lazım olan əsas makroelementlərdən biridir. Pediatrik praktikada kalsium səviyyəsində pozuntular kalsium, fosfor və D vitamini mübadiləsinin anadangəlmə xəstəliklərini göstərə bilər.
Dəmir bədənin əsas elementidir. Həddindən artıq dəmir preparatları ilə təsadüfən və ya qəsdən intoksikasiya (uşaqlarda zəhərlənmənin əsas səbəbi olan dəmir tərkibli preparatlardır), dəmir mübadiləsinin xroniki və ya anadangəlmə xəstəlikləri olduqda müşahidə edilə bilər. Dəmir çatışmazlığı qidalanma və qanaxma ilə, dəmir çatışmazlığı anemiyası ilə müşahidə edilə bilər.
Bir uşağın allergiyası varsa, qanda immunoglobulin E (IgE) səviyyəsi yüksəlir. Qanda yüksək IgE səviyyəsi astma, atopik dermatit, allergik rinit, dərman və qida allergiyası, invaziv helmintozlar kimi xəstəliklərdə müşahidə olunur.
Günay Quluzadə