Qanda trombositlər- Azalması, yüksəlməsinin səbəbləri
- 2019.10.30 18:26
- 11669 Baxış
Qanın şəkilli işçilərindən biridir. Ən böyük rolu qanamağı dayandırmasıdır. Azlığında qanamağa uyğunluq, çoxluğunda isə damar içində tromboz (laxta) meydana gəlməsinə səbəb olar. Sağlam yetkin bir insanda 150 elə 400 min arasında trombosit hüceyrəsi olur.
Trombositlerin istehsalı, sümük iliyinin megakaryosit olaraq adlandırılan böyük hüceyrələrinin parçalarından meydana gəlir. Çoxalmasını qaraciyər idarə edər. Trombositlerin qan içindəki ömürü 9 elə 10 gündür, bu müddəti doldurduqlarında dalak tərəfindən parçalanaraq təhlil edilərlər. Dalağın zərər görməsi və ya alınması trombosit səviyyəsinin yüksəlməsinə, dalağın performansının artması da trombosit dağıtmasının çox olmasına səbəb ola bilər. Dalağın böyüməsinə bağlı trombosit düşməsində ümumiyyətlə xəstələrə splenektomi (dalağın əməliyyatla alınması) tətbiq olunar.
Aşağı trombosit saymas(n)ı (trombositopeni):
Qanda trombositin 150 minin altında olması vəziyyətidir. Qan saymaların da trombosit aşağı çıxarsa periferik yayma istifadə edilərək tanı qon/qoyular. Trombosit miqdarı 100 minin altına düşmədiyi müddətcə qanama riski meydana gətirməz. 50 minin altına düşdüyü zaman böyük qanamalara səbəb ola bilər.
Trombosit aşağılığının başlıca səbəbləri (Trombositopeni):
1-)Sümük iliyinin anormallıqlarına bağlı: Doğuşdan gələn bir sümük iliyi trombosit istehsalı pozuqluğudur. Trombosit istehsalı qeyri-kafi və qan trombosit səviyyəsi hamı/həmişə aşağıdır (TAR sindromu, Bernard-Soulier sindromu). Aplastik anamı, kemoterapi, radyoterapi, bəzi infeksiyalar sonrası və ya sümük iliyinin lösemi, lenfoma, ağciyər, məmə xərçəngi tərəfindən nəşr/təzyiqlənməsinə bağlı olaraq da trombosit aşağılığı görülər.
2-)Trombositin həddindən artıq dağıtmasına bağlı: Trombositlere qarşı ibarət olan/yaranan anticisimlər trombositlere yapışaraq qaraciyər və dalaqda yıxılmasına səbəb olar.
3-)Dalaq böyüklüyünə bağlı: Dalağın böyük olması trombosit dağıtmalarını artırar.
Qeyd: Trombositopenili xəstələr aspirin və həddindən artıq omeqa 3 bədən uzaq dayanmalıdır. Çünki omeqa 3 və aspirin trombosit quruluşunu pozar qanamağa meyli artırar.
Trombosit yüksəkliyi (Trombositoz):
Qanda trombosit səviyyəsinin 600 minin üzərində olması vəziyyətidir. Primer (myeloproliferatif hast.), sekonder (reaktif) səbəblidir. Sekonder trombositoz üçün müalicəyə ehtiyac yoxdur altında yatan səbəbi düzəltməklə problem həll edilər.
Primer trombositozda isə kiçik dozalarda aspirin başlana bilər, vəziyyətə görə trombositlerin həddindən artıq çoxalmalarını maneə törətmək məqsədli hydroxyurea (kemoterapi dərmanı) verilə bilər. Bu iki dərmanın istifadəsidə mütləq doktor/həkim idarəs(n)i altınd
Ən Çox Oxunanlar
Yeni Xəbərlər
