Diz oynağında,sümüklər arasında sinovial maye deyilən oynaq mayesi vardır.
“Mediicna” xəbər verir ki, sümük və qığırdaq bu mayenin sayəsində bir-birinə sürtünməyərək, maye içindəki maddələrlə qidalanir.
Hər hansı bir səbəbdən bu maye azalırsa, oynağı meydana gətirən sümüklər, qiqırdaqlar bir-birinə sürtunur və zədələnir. Nəticədə mayelərdən qidalandığı üçün canlılığını itirirlər.
Maye itkisinin səbəbləri:
• Yaş: 40 yaşdan yuxarıdırsa
• Travma amilləri
• İllərlə davam edən təsirlər – artıq çəki, idman və ya hərəkətsizlik
• Depressiya
• Sümük və oynaqlara təsir edən xəstəliklər: Revmatizm xəstəliklər, diabet.
• Yanlış maddələr mübadiləsinə təsir edən dərmanlar, bitki əlavələri.
Dizdə maye azalmasi; oynaq və qiqirdaq zədələnməsi ağrılara, hərəkət məhdudlaşdırmasına, sərtliyə və yerişin pozulmasına səbəb olur. Diz protezlərinə gətirib çıxaran səbəblər sürətlə inkişaf edə bilər.
Dizdəki maye azalmağa başlayıbsa, oynaq mayesi müalicə ilə artırıla bilər.
Dizdəki iltihabi proses qeyri-spesifik patogenlər (stafilokoklar, streptokoklar) və ya spesifik (vərəm mikobakteriyaları) təbiətdən qaynaqlana bilər.
Diz oynağında mayenin yığılmasının simptomları sürətlə inkişaf edir. Dizin forması dəyişir, hər hansı bir hərəkət zamanı ağrı görünür. Eksudat olmasının xarakterik bir əlaməti patellanın səslənməsidir: basıldığında içəriyə keçir və sonra qəfil yerinə qayıdır. Bəzən patellanın digər sümük strukturları ilə toqquşması səbəbindən şaqqıltı səsi eşidilir.
Eyni zamanda, ümumi pozğunluqların simptomları görünür: nasazlıq, yüngül qızdırma. İrinli iltihab inkişaf edərsə, diz şişir, qızarır. Şiddətli ağrı narahatlıqları, oynaqda hərəkətlər məhduddur. Ümumi vəziyyət pozulur: şiddətli qızdırma, baş ağrısı, bəzən qorxu. Proses oynaq boşluğundan kənara çıxarsa, bütün oynaq iltihablanır, abses və fleqmona inkişaf edir.
Günay Quluzadə