Yay aylarında qarpız və yemiş giləmeyvələrin şahı hesab edilir. Lakin vaxtından öncə dərmala böyüyən bu giləmeyvələr orqanizmə mənfi təsir göstərir.
“Medicina” xəbər verir ki, təəssüf ki, nitratların və müxtəlif böyümə stimulyatorlarının yüksək tərkibinə və daha sürətli böyüməsi üçün əkin zamanı istifadə edilən dərman vasitələrinə görə orqanizmə zərər verə bilər.
Vaxtından əvvəl yetişən bu giləmeyvələrdə nitratların çox yüksək konsentrasiyası var;
- Gübrələrin tərkibində olan nitratlar (nitrat turşusu duzları) orqanizmə daxil olur.
- Mədə-bağırsaq traktında mikrofloranın təsiri altında nitratlardan nitritlər əmələ gəlir.
- Nitritlar mədə və bağırsağın selikli qişasını qıcıqlandırır (ürəkbulanma, qusma, ishal yaradır).
- Qaraciyər və böyrəklərdə metalların ağır yığılmasına kömək edirlər.
Nitritlər hemoglobindəki dəmiri oksidləşdirərək onu methemoqlobinə çevirir. Metemoglobinə çevrilərək, oksigeni daşımaq qabiliyyətini itirir, bunun nəticəsində bədənin hüceyrələrində və toxumalarında oksigen aclığı - hipoksiya inkişaf edir.
- Qarpızın tərkibindəki nitratlar qida maddələrinin sovrulmasına mane olur (C vitamininin sorulması 3 dəfə azalır).
- Nitrat konsentrasiyası portativ nitrat sayğacı ilə yoxlanıla bilər. Qarpızlarda norma 1 kq üçün 60 mq-dır.
- Yolların yaxınlığından maşında satılan qarpız almayın. Qovunlar işlənmiş qazların tərkibindəki ağır metalları tez mənimsəyir.
Nitratsız qarpızın əlamətləri:
sarı ləkənin olması (qarpızın bağda yatdığı tərəf);
qarpız qabığının zolaqlarının açıq rəngi;
Dırnaqla cızıldıqda, qabıq asanlıqla soyulmalıdır.
Günay Quluzadə