Azərbaycanda insanların qalxanvari vəzisini sıradan çıxaran- səbəblər - AÇIQLAMA
- 2023.10.30 14:23
- 1523 Baxış
“Alkoqol, siqaret çəkmək, zəhərli maddələrlə nəfəs almaq qalxanabənzər vəzinin normal funksiyasını pozan amillərdir”.
"Medicinba" xəbər verir ki, Səhiyyə Nazirliyinin mütəxəssis eksperti, endokrinoloq Oqtay Hüseynov qalxanvari vəz xəstəliklərinin səbəbini açıqlayıb. Niyə Azərbaycanda zob xəstələri çoxdur.
Qalxanabənzər vəzi metabolizm ilə yanaşı, digər orqanlara da təsir göstərir. Belə ki, beyin funksiyalarının inkişafını təmin edir. Eyni zamanda, sinir, skelet-əzələ sisteminin inkişafına, ürəyin yığılma gücü və sayına, karbohidrat metabolizminə, orqanizmin termorequlyasiyasına, tiroid hormonlara, iştaha və çəkiyə təsir göstərir.
- Qalxanabənzər vəzinin xəstəliklərindən xəbər verən bir çox simptomlar var. Bunlar vəzinin hiper və ya hipofunksiyasından asılıdır.
Vəzinin normadan çox işləməsi - hipertireoidizm, vəzinin normadan az işləməsi isə hipotireoidizm adlanır.
Hipertireoidizm - qalxanvari vəzidə T3 və T4 hormonlarının hər ikisinin və ya birinin sintezinin artmasıdır.
Hipertireoidizm, yəni vəzin hiperfunksiyası, aşağıdakı əlamətlərlə özünü büruzə verə bilər: tərləmə, əllərdə əsmə, iştahanın artması, əsəbilik, yuxusuzluq, diqqətin azalması, gözlərin bərəlməsi, ikili görmə, işığa həssaslıq, arterial təzyiqin yüksək olması, ürək ritminin pozulması - aritmiya, çəkinin azalması, ürək döyüntülərinin sayının artması, yuxuya getmədə çətinlik, saçların incəlməsi, tökülməsi və s.
Hipotireoidizm - orqanizmin kifayət qədər tireoid hormonlarını sintez edə bilməməsidir. Hipotireoidizm isə özünü aşağıdakı əlamətlərlə büruzə verə bilər: halsızlıq, qəbizlik, dəridə quruluq, çəkinin artması, üzdə, əllərdə, ayaqlarda şişkinlik, səsin batması, əzələlərdə zəiflik, oynaqlarda ağrı, cinsi zəifliyin yaranması və s.
Hipertireoidizm və hipotireoidizm əksər hallarda dərmanla müalicə edilən xəstəliklərdir. Bəzi hallarda isə bu xəstəliklərin müalicəsi cərrahi yolla həyata keçirilir.
- Qalxanabənzər vəzinin fəaliyyətinin pozulmasında bir neçə amil rol oynayır. Uzunmüddətli, xroniki streslər, toksiki maddə ilə zəngin qidalar vəzinin fəaliyyətinin pozulmasına səbəb ola bilər. Müxtəlif növ alkoqol, aktiv və passiv şəkildə siqaret çəkmək, zəhərli maddələrlə nəfəs almaq toksiki yüklənməni artırır ki, bu da qalxanabənzər vəzi üçün təhlükəlidir.
Güclü şüalanma və ya radiasiya səviyyəsinin yüksək olduğu yerdə uzun müddət qalmaq, virus (herpes, sitomeqalovirus), bakteriya (stafilokoklar, streptokoklar) və parazitlərlə yoluxma, eləcə də onlarla mübarizə vasitələri qalxanabənzər vəzinin fəaliyyətinə mənfi təsir göstərir.
- Qalxanabənzər vəzinin ölçüsü həddən artıq böyükdürsə, qidalanma və danışarkən udqunmada çətinlik törədirsə, boğulma, sıxılma, təngnəfəslik kimi şikayətlər verirsə, tiroid vəzidə olan düyünlərin kiçik olmasına baxmayaraq, bədxassəlilik riski daşıyırsa, qalxanabənzər vəzinin ölçüsünün böyük olması riskli vəziyyət yaratmadığı halda kosmetik problem yaradarsa, cərrahi müalicə seçilir.
Diffuz zəhərli ur (hipertireoidizm) - hormonların istehsalının artması ilə müşahidə olunan xəstəlik zamanı, əgər dərman müalicəsi effekt vermirsə, cərrahi müdaxilə və ya radioaktiv yod müalicəsi icra edilir.
Qalxanabənzər vəzinin xoşxassəli şişinin çox miqdarda tiroid hormonu istehsal etdiyi toksik adenoma xəstəliyində də cərrahi metodlardan istifadə olunur.
Əməliyyat üçün göstərişlərdən biri də biopsiya ilə təsdiqlənən qalxanabənzər vəzinin xərçəngidir. Erkən diaqnoz və şişin vaxtında çıxarılması ilə yaxşı nəticələr əldə edilə bilər.
Aygün Musayeva
Ən Çox Oxunanlar
Yeni Xəbərlər
