Anafilaktik şok, bədənin müəyyən bir allergenə qeyri-adekvat reaksiyasıdır. Onun həyat üçün təhlükəsi var.
“Medicina” xəbər verir ki, anafilaktik şok, bir antigenin antikorlarla birləşməsi bir sıra bioloji aktiv maddələrin (histamin, serotonin, bradikinin) qan dövranına salınmasına səbəb olan allergik reaksiyalara aiddir.
Bu maddələr qan damarlarının keçiriciliyinin artmasına, kiçik qan damarlarında qan dövranının pozulmasına, daxili orqanların əzələlərinin spazmına və bir sıra digər pozğunluqlara səbəb olur. Qan periferiyada toplanır, qan təzyiqi aşağı düşür, daxili orqanlar və beyin kifayət qədər oksigen almır ki, bu da huşun itirilməsinin əsas səbəbidir.
Bədənin xarici maddələrə belə bir reaksiyasının qeyri-adekvat, hiperergik (yəni, super güclü) olduğunu başa düşməlisiniz. İnsan vəziyyətinin şiddəti orqanizmin özünün immunoloji reaksiyasının uğursuzluğu ilə bağlıdır.
Anafilaktik şokun səbəbləridən biri həşərat dişləmələri və dərmanların tətbiqi (məsələn, penisilin, sulfanilamidlər, sera, vaksinlər və s.). Qidalara (şokolad, fıstıq, portağal, manqo, müxtəlif növ balıqlar), polen və ya toz allergenlərinin inhalyasiyasına bənzər reaksiyalar daha az yaygındır.
Anafilaktik şokun klinik mənzərəsi allergik təmasdan sonra bir neçə saniyə və ya dəqiqə ərzində ortaya çıxan simptomların sürətli inkişafı ilə xarakterizə olunur.
şüurun sıxışdırılması;
qan təzyiqinin azalması;
konvulsiyalar;
qeyri-iradi sidik ifrazı.
Əksər xəstələrdə xəstəlik istilik hissi, dərinin qızarması, ölüm qorxusu, baş ağrısı, döş sümüyünün arxasında ağrı ilə başlayır. Qan təzyiqi kəskin şəkildə aşağı düşür, nəbz yavaş vurur.
Anafialitik şokun üstünlük təşkil etdiyi variantlar var:
artan dəri qaşınması, hiperemiya, ümumi ürtikerin görünüşü və Quincke ödemi ilə dəri;
şiddətli baş ağrısı, ürəkbulanma, toxunma həssaslığının artması, məcburi sidiyə getmə və defekasiya ilə konvulsiyalar, huşun itirilməsi ilə müşayiət olunan sinir sistemi (serebral variant);
selikli qişanın ödemi və yuxarı tənəffüs yollarının hamar əzələlərinin spazmı səbəbindən dominant boğulma ilə tənəffüs orqanları (astmatik variant);
kəskin miokardit və ya miyokard infarktı şəklinin inkişafı ilə ürək (kardiogen).
Bu zaman təcili anaflaktik şoka qarşı iynə vurulmalıdır.
Günay Quluzadə